Implantacja to zagnieżdżenie zapłodnionej komórki jajowej w stadium blastocysty w macicy. Proces ten u ludzi odbywa się piątego lub szóstego dnia po zapłodnieniu. Implantowana blastocysta wydziela hormon gonadotropiny kosmówkowej (hCG), którego rolą jest niedopuszczenie do złuszczenia się błony śluzowej macicy podczas menstruacji. To stężenie tego hormonu we krwi jest najbardziej wiarygodnym testem ciążowym.
Zapłodnienie i implantacja
Jak dokładnie przebiega proces implantacji? Zapłodnione jajeczko przemieszcza się jajowodami w kierunku macicy. Dociera tam po trzech dniach już jako morula, czyli zygota składająca się z 12 do 16 komórek. Blastocysta ulega kolejnym podziałom komórkowym i zmianom strukturalnym. Właściwa implantacja ma miejsce miedzy 5. a 6. dniem od zapłodnienia i rozpoczyna się od przyczepienia blastocysty do błony śluzowej macicy. Odpowiedzialne są za to trofoblasty – komórki tworzące ściany blastocysty. Wnikają one między komórki błony śluzowej macicy (endometrium). W tym celu uwalniają enzymy, które rozpuszczają białka tkanki łącznej endometrium. Również błona śluzowa macicy uczestniczy w procesie implantacji, wydzielając substancje przekaźnikowe (hormony, cytokiny, hormony wzrostu). Warstwa endometrium musi mieć wystarczającą grubość, regulowaną przez hormony progesteron i estrogeny. Cały proces implantacji trwa do końca drugiego tygodnia rozwoju zarodka. Na tym etapie zarodek jest całkowicie wtopiony w górną warstwę wyściółki macicy. Jego komórki, które wniknęły w endometrium zaczynają tworzyć łożysko, odpowiedzialne za odżywianie płodu. Podczas zagnieżdżania może dojść do uszkodzenia naczyń krwionośnych, co prowadzi do niewielkiego krwawienia. Krwawienie, nazywane implantacyjnym może być przez kobietę mylnie uznane za skąpą miesiączkę, a nie za zagnieżdżenie zarodka. Objawy, które mogą także towarzyszyć implantacji to: mdłości, lekkie skurcze macicy, obrzęk piersi, wahania nastroju.
Miejsce implantacji zarodka
Ludzki zarodek zagnieżdża się zwykle na tylnej ścianie macicy, bardzo rzadko również poza macicą, jeśli wystąpi problem z przejściem przez jajowód. W takich przypadkach mamy do czynienia z ciążą pozamaciczną. W 99% przypadków ciąży pozamacicznej implantacja następuje w jajowodzie. W pozostałych przypadkach zarodek zagnieżdża się w jamie brzusznej, przede wszystkim w zatoce Douglasa lub w krezce. Ciąża pozamaciczna poważnie zagraża życiu matki, przede wszystkim dlatego, że naczynia krwionośne mogą pękać w miarę wzrostu zarodka. Znane są jednak przypadki ciąży pozamacicznej zakończonej urodzeniem zdrowego dziecka. Na świecie odnotowano 17 takich przypadków.
Hamowanie implantacji zarodka
Część współczesnych metod antykoncepcji opiera się na hamowaniu implantacji zarodka. Taka jest zasada działania wkładek domacicznych (tak zwanych spiral), antykoncepcji awaryjnej (pigułka „dzień po”) i minipigułki. Takie metody antykoncepcji są zakazane w niektórych systemach religijnych, na przykład w kościele katolickim i prawosławnym, ponieważ uznają one połączenie komórki jajowej i plemnika jako początek życia ludzkiego. W prawodawstwie większości krajów ciąża rozpoczyna się po procesie implantacji zarodka.
