Mianem halluksów określa się deformację pierwszego palca u stopy, która wywołuje dolegliwości bólowe przedstopia oraz zmiany w rozkładzie i przenoszeniu obciążeń całego kompleksu stopy. Przypadłość ta może być uwarunkowana genetycznie i występuje powszechnie u wielu osób, jednak częściej dotyka kobiety. Halluksy mogą powstawać na skutek różnych przyczyn, a w ich leczeniu stosuje się metody ortopedyczne, fizjoterapeutyczne oraz operacyjne.
Przyczyny powstawania halluksów
Halluksy są schorzeniem, której przyczyny mają charakter wieloczynnikowy. Do ich rozwoju najczęściej dochodzi na skutek osłabienia aparatu więzadłowego stopy oraz jego nadmiernego przeciążenia, np. w wyniku noszenia zbyt ciasnego lub wąskiego obuwia na wysokim obcasie. Przyczyną halluksów może być również zbyt duże napięcie ścięgna Achillesa lub niewłaściwa budowa pierwszej kości śródstopia, a także szereg czynników genetycznych lub związanych z wiekiem i płcią. Tendencja do koślawienia palucha występuje nawet w prawidłowo zbudowanej stopie, jednak jest ona wyhamowana dzięki więzadłom i trzeszczkom zapewniającym ograniczenie statyczne. Za utrzymanie właściwej pozycji głowy podstawy w panewce odpowiadają natomiast przyczepione do niej mięśnie. W przypadku zmiany pozycji fizjologicznej w stawie, kontrola mięśniowa ulega jednak zmniejszeniu i dochodzi do deformacji. O powstaniu halluksa decyduje tym samym ilość czynników ryzyka, a także ich wzajemna korelacja.
Ortopedyczne leczenie halluksów
Istnieją różne produkty zahamowujące rozwój procesu zwyrodnieniowego w stawie, a także łagodzące związane z tym dolegliwości bólowe. Akcesoria ortopedyczne na halluksy to przede wszystkim wszelkiego rodzaju separatory, rozpórki i kliny, które utrzymuje koślawy palec we właściwej pozycji. Pacjentom zaleca się też korzystanie z ochronnych skarpet, nakładek lub obuwia, ponieważ amortyzują one otarcia wystającej kości. Innym rodzajem produktów ortopedycznych są aparty korygujące, których zadaniem jest utrzymanie pierwszego palca stopy w skorygowanej pozycji. Do ciekawych korektorów należy HalluPro, z którego szczegółowym opisem można się zapoznać tutaj. Aparat ten posiada motoryczną konstrukcję, zapewniającą odpowiednie oddziaływanie na stopę przez całą dobę. HalluPro dopasowuje siłę nacisku do stopnia deformacji, odciążając staw już w ciągu kilku minut od zastosowania.
Fizjoterapeutyczne leczenie halluksów
Podstawę w leczeniu halluksów stanowi rehabilitacja, która może obejmować terapię manualną stawu, korekcję zaburzeń symetrii oraz rozluźnienie napiętych mięśni stopy i łydki. W terapii wykorzystuje się również kinezyterapię, pozwalającą na wzmocnienie osłabionych partii mięśniowych poprzez odpowiednie ćwiczenia aktywujące ich pracę. Pacjent poddawany jest również zabiegom, które dają mu możliwość nauczenia się zachowania właściwych punktów podparcia stopy podczas chodu oraz w pozycji statycznej. Poza standardową fizjoterapią, elementem uzupełniającym może być fizykoterapia o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym. W zależności od potrzeb, stosuje się m.in. krioterapię, falę uderzeniową, ultradźwięki czy laser wysokoenergetyczny. Terapeuta może dodatkowo zalecić kinesiotaping korygujący, który działa wspomagająco.
Operacyjne leczenie halluksów
Istnieją różne operacyjne metody leczenia halluksów, z których wszystkie wykazują podobną efektywność. Przed zabiegiem konieczna jest ocena stabilności stawu, a także stopnia jego zwyrodnienia. Należy również zmierzyć kąty odchylenia między pierwszą kością śródstopia i paliczkiem bliżej palucha, a dwiema kośćmi śródstopia. W zależności od stanu zdrowia i wieku pacjenta, stosuje się różne metody – artrodezę, artroplastykę, osteotomię lub zabieg na tkankach miękkich. Leczenie operacyjne jest najbardziej inwazyjne, dlatego wiąże się z kilkutygodniową rekonwalescencją oraz koniecznością odbycia odpowiedniej rehabilitacji. W niektórych przypadkach może się jednak okazać niezbędne, aby poprawić jakość życia pacjenta.
